Hiện nay, hàng loạt khu đất được đưa vào khu quy hoạch để phát triển cơ sở hạ tầng đồng bộ với tăng trưởng kinh tế. Nhiều người dân có đất rơi vào khu quy hoạch hoang mang khi đất vốn nằm trong khu quy hoạch nhưng chỉ được bồi thường với giá rẻ mạt, không bằng một nửa hay thậm chí một phần ba giá thị trường. Vậy Cơ quan Nhà nước lấy cơ sở nào để bồi thường cho người dân với mức giá như vậy? Trường hợp nào thu hồi đất phải đền bù theo giá thị trường như mong muốn của nhiều người?
>>Xem thêm: Trình tự, thủ tục cấp Chứng chỉ định giá đất
Mục Lục
Các trường hợp Nhà nước thu hồi đất
Căn cứ theo quy định của Luật Đất đai 2013 thì Nhà nước thu hồi đất vì những lý do sau:
- Vì mục đích quốc phòng an ninh (Điều 61): nơi đóng quân, trụ sở làm việc; Xây dựng căn cứ quân sự; Xây dựng công trình phòng thủ quốc gia, trận địa và công trình đặc biệt về quốc phòng, an ninh; Xây dựng ga, cảng quân sự;….
- ể phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng (Điều 62) trong các trường hợp thực hiện các dự án quan trọng quốc gia do Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư, do Thủ tướng Chính phủ, Hội đồng nhân dân cấp tỉnh chấp thuận cần thu hồi đất.
- Do vi phạm pháp luật về đất đai (Điều 64) như sử dụng đất không đúng mục đích đã được Nhà nước giao, cho thuê, công nhận quyền sử dụng đất và đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi sử dụng đất không đúng mục đích mà tiếp tục vi phạm; Người sử dụng đất cố ý hủy hoại đất; đất được giao, cho thuê không đúng đối tượng hoặc không đúng thẩm quyền.
- Do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người (Điều 65) trong trường hợp cá nhân sử dụng đất chết mà không có người thừa kế; người sử dụng đất tự nguyện trả lại đất; đất được Nhà nước giao, cho thuê có thời hạn nhưng không được gia hạn; đất ở trong khu vực bị ô nhiễm môi trường có nguy cơ đe dọa tính mạng con người; đất ở có nguy cơ sạt lở, sụt lún, bị ảnh hưởng bởi hiện tượng thiên tai khác đe dọa tính mạng con người;…
Nguyên tắc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất
Theo quy định tại khoản 2 Điều 74 Luật Đất đai 2013 thì:
- Khi Nhà nước thu hồi đất sẽ bồi thường đất cho người dân dưới hình thức giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi. Trừ trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai, thu hồi đất Nhà nước giao, thu hồi do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất sẽ không được bồi thường về đất theo quy định tại khoản 1, 2, 3 Điều 82 Luật Đất đai 2013.
- Trường hợp không bồi thường bằng đất sẽ được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định tại thời điểm quyết định thu hồi.
Khi nào thu hồi đất phải đền bù theo giá thị trường
Như đã trình bày ở trên, khi Nhà nước thu hồi đất nhưng không đền bù đất thì sẽ bồi thường bằng tiền. Giá trị khoản bồi thường sẽ được tính theo giá đất cụ thể.
Giá đất cụ thể theo quy định tại khoản 3 Điều 114 Luật Đất đai 2013 sẽ do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định. Cơ quan quản lý đất đai cấp tỉnh sẽ có trách nhiệm giúp Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức thực hiện xác định giá đất cụ thể thông qua việc thuê tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất và phải dựa trên cơ sở điều tra, thu thập thông tin về thửa đất, giá đất thị trường và thông tin về giá đất trong cơ sở dữ liệu đất đai; áp dụng phương pháp định giá đất phù hợp. Căn cứ kết quả tư vấn xác định giá đất, cơ quan quản lý đất đai cấp tỉnh trình Hội đồng thẩm định giá đất xem xét trước khi trình Ủy ban nhân dân cùng cấp quyết định. Giá đất cụ thể của từng tỉnh sẽ được đăng tải lên trang thông tin điện tử cấp tỉnh giúp người dân có thể tra cứu một cách dễ dàng.
Giá đất cụ thể căn cứ khoản 4 Điều 114 Luật Đất đai 2013 được sử dụng làm căn cứ tính tiền sử dụng đất với phần diện tích đất ở vượt hạn mức; tính tiền sử dụng đất khi Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất không thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất, tính tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất,…
Như vậy, căn cứ vào quy định của pháp luật, khi thu hồi đất Nhà nước sẽ bồi thường theo giá đất cụ thể, không có trường hợp nào bồi thường theo giá thị trường. Điều này dẫn đến tình trạng khó khăn trong giải phóng mặt bằng làm nhiều công trình bị đội vốn, chậm tiến độ. Không ít vụ khiếu kiện về đất đai liên quan đến việc thu hồi đất, đền bù bất hợp lý. Giá bồi thường quá rẻ mạt dẫn đến việc khi người dân bị thu hồi đất, cũng đồng nghĩa với việc họ bị mất nhà cửa và mất tư liệu sản xuất quan trọng nhất là đất đai. Người dân không thể dùng tiền bồi thường không mua nổi một căn hộ tái định cư hay đầu tư vào công việc mới. Việc bồi thường theo giá đất cụ thể, không theo giá thị trường tuy tạo ra nhiều bất cập như vậy nhưng Nhà nước vẫn chưa có hướng giải quyết hiệu quả cũng như hợp lý, tạo nên sự bất mãn trong một bộ phận người dân có đất bị thu hồi.
Trên đây là toàn bộ bài viết về chủ đề Trường hợp thu hồi đất phải đền bù theo giá thị trường, Quý khách hàng có thắc mắc hãy liên hệ luật sư tư vấn luật đất đai theo số Hotline 1900 63 63 87 để được tư vấn và hỗ trợ.
