Luật Thừa Kế

Phân Biệt Thừa Kế Theo Di Chúc Và Thừa Kế Theo Pháp Luật

Việc phân biệt thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật là vô cùng quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề liên quan đến di sản sau khi người để lại di sản qua đời. Từng trường hợp mà pháp luật quy định với trình tự thủ tục và điều kiện khác nhau. Để hiểu rõ hơn về quy định pháp luật dân sự hiện hành đối với hai trường hợp thừa kế tài sản này, xin mời quý độc giả theo dõi bài viết dưới đây.

Phân biệt thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật hiện nay

Khái niệm và đối tượng được thừa kế theo pháp luật và thừa kế theo di chúc

Thừa kế theo di chúc là thừa kế theo ý chí nguyện vọng của người để lại di sản trước khi chết, ý chí nguyện vọng đấy được thể hiện bằng văn bản bởi người để lại di sản.

Thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định cụ thể theo Điều 649 Bộ luật Dân sự 2015.

Về đối tượng được thừa kế như sau:

Thứ nhất, thừa kế theo di chúc. Những cá nhân, tổ chức được người lập di chúc đề cập là người nhận di sản trong di chúc và đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật.

Thứ hai, thừa kế theo pháp luật, đối tượng hưởng thừa kế bao gồm:

Các cá nhân thuộc hàng thừa kế của người để lại chết (Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015);

Ngoài ra, còn có những trường hợp thừa kế không phụ thuộc vào di chúc, được quy định tại Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015, bao gồm:

  • Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng của người lập di chúc;
  • Con thành niên mà không có khả năng lao động của người lập di chúc.

Hình thức để được hưởng thừa kế theo pháp luật và thừa kế theo di chúc như thế nào?

Đối với thừa kế theo di chúc, phải được lập bằng văn bản, nếu không lập được di chúc bằng văn bản thì có thể lập di chúc bằng miệng (Điều 627 Bộ luật Dân sự 2015). Đối với thừa kế theo pháp luật thì việc chia thừa kế theo pháp luật cần phải có văn bản thỏa thuận có công chứng về việc phân chia di sản của các đồng thừa kế. Nếu có tranh chấp thừa kế thì theo quyết định của tòa án về phân chia di sản.

Quy định của pháp luật về hình thức để được hưởng quyền thừa kế

Các trường hợp được thừa kế theo pháp luật và theo di chúc gồm và thứ tự áp dụng hai trường hợp trên?

Đối với thừa kế theo di chúc thì theo ý chí, nguyện vọng của cá nhân khi lập di chúc, người thừa kế là cá nhân phải còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết. Trường hợp người thừa kế theo di chúc không là cá nhân thì phải tồn tại vào thời điểm mở thừa kế (Điều 613 Bộ luật Dân sự 2015).

Các trường hợp để hưởng thừa kế theo pháp luật được quy định tại Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015 bao gồm:

  • Không có di chúc;
  • Di chúc không hợp pháp;
  • Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế;
  • Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Ngoài ra, thừa kế theo pháp luật cũng được áp dụng đối với các phần di sản sau đây:

  • Phần di sản không được định đoạt trong di chúc;
  • Phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật
  • Phần di sản có liên quan đến người được thừa kế theo di chúc nhưng họ không có quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản, chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; liên quan đến cơ quan, tổ chức được hưởng di sản theo di chúc, nhưng không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

Các trường hợp được thừa kế theo pháp luật và theo di chúc

Thừa kế theo di chúc được ưu tiên áp dụng trước. Thừa kế theo pháp luật chỉ được áp dụng khi rơi vào các trường hợp như phân tích ở trên.

Việc phân chia di sản và thừa kế thế vị trong hai trường hợp khác nhau như thế nào?

Việc phân chia di sản theo di chúc được quy định tại Điều 659 Bộ luật Dân sự 2015:

  • Việc phân chia di sản được thực hiện theo ý chí của người để lại di chúc; nếu di chúc không xác định rõ phần của từng người thừa kế thì di sản được chia đều cho những người được chỉ định trong di chúc, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
  • Trường hợp di chúc xác định phân chia di sản theo hiện vật thì người thừa kế được nhận hiện vật kèm theo hoa lợi, lợi tức thu được từ hiện vật đó hoặc phải chịu phần giá trị của hiện vật bị giảm sút tính đến thời điểm phân chia di sản; nếu hiện vật bị tiêu hủy do lỗi của người khác thì người thừa kế có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại.
  • Trường hợp di chúc chỉ xác định phân chia di sản theo tỷ lệ đối với tổng giá trị khối di sản thì tỷ lệ này được tính trên giá trị khối di sản đang còn vào thời điểm phân chia di sản.

Việc phân chia di sản theo pháp luật được quy định tại Điều 660 Bộ luật Dân sự 2015:

  • Khi phân chia di sản, nếu có người thừa kế cùng hàng đã thành thai nhưng chưa sinh ra thì phải dành lại một phần di sản bằng phần mà người thừa kế khác được hưởng để nếu người thừa kế đó còn sống khi sinh ra được hưởng; nếu chết trước khi sinh ra thì những người thừa kế khác được hưởng.
  • Những người thừa kế có quyền yêu cầu phân chia di sản bằng hiện vật; nếu không thể chia đều bằng hiện vật thì những người thừa kế có thể thỏa thuận về việc định giá hiện vật và thỏa thuận về người nhận hiện vật; nếu không thỏa thuận được thì hiện vật được bán để chia.

Trên đây là thông tin về sự khác sau giữa thừa kế theo pháp luật và thừa kế theo di chúc. Pháp luật quy định rất cụ thể điều kiện, hình thức, áp dụng hai hình thức trên cụ thể. Trường hợp trong nội dung hoặc thông tin nêu trong nội dung tư vấn khiến quý khách chưa hiểu hết vấn đề hoặc có sự vướng ngại, thắc mắc, hãy liên hệ với chúng tôi qua Hotline 1900.63.63.87 để được tư vấn luật thừa kế.

>>Bài viết có thể bạn quan tâm:

4.7 (14 bình chọn)

Bài viết được Nguyễn Văn Đệ - Luật sư kiểm duyệt: Nguyễn Trần Phương
Nguyễn Văn Đệ - Luật sư kiểm duyệt: Nguyễn Trần Phương

Tác giả: Chuyên Viên Pháp Lý

Lĩnh vực tư vấn: Lao Động, Hôn Nhân Gia Đình, Dân Sự, Thừa Kế

Trình độ đào tạo: Đại Học Luật

Số năm kinh nghiệm thực tế: 3

Tổng số bài viết: 751 bài viết

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *