Theo quy định của Bộ luật dân sự hiện hành thì có hai trường hợp thừa kế tài sản do người quá cố để lại, đó là thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật. Từng trường hợp mà pháp luật quy định với trình tự thủ tục và điều kiện khác nhau. Để hiểu rõ hơn về quy định pháp luật dân sự hiện hành đối với hai trường hợp thừa kế tài sản này như sau.
Phân biệt thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật hiện nay
>>Xem thêm: Con Ngoài Giá Thú Có Được Hưởng Thừa Kế Không?
Mục Lục
- Khái niệm và đối tượng được thừa kế theo pháp luật và thừa kế theo di chúc như thế nào?
- Hình thức để được hưởng thừa kế theo pháp luật và thừa kế theo di chúc như thế nào?
- Các trường hợp được thừa kế theo pháp luật và theo di chúc gồm và thứ tự áp dụng hai trường hợp trên?
- Việc phân chia di sản và thừa kế thế vị trong hai trường hợp khác nhau như thế nào?
Khái niệm và đối tượng được thừa kế theo pháp luật và thừa kế theo di chúc như thế nào?
Thừa kế theo di chúc là thừa kế theo ý chí nguyện vọng của người để lại di sản trước khi chết, ý chí nguyện vọng đấy được thể hiện bằng văn bản bởi người để lại di sản.
Thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định cụ thể theo Điều 649 Bộ luật dân sự 2015.
Về đối tượng được thừa kế như sau:
- Thứ nhất, thừa kế theo di chúc. Những cá nhân, tổ chức được người lập di chúc đề cập là người nhận di sản trong di chúc và đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật.
- Thứ hai, thừa kế theo pháp luật. đối tượng hưởng thừa kế bao gồm. Các cá nhân có quan hệ huyết thống hoặc nuôi dưỡng đối với người để lại di sản (Điều 651); Cha mẹ, vợ chồng, con chưa thành niên hoặc con đã thành niên nhưng mất khả năng lao động được pháp luật bảo vệ quyền thừa kế mà không phụ thuộc vào nội dung di chúc (Điều 664); Con riêng và bố dượng, mẹ kế (Điều 654).
Hình thức để được hưởng thừa kế theo pháp luật và thừa kế theo di chúc như thế nào?
Đối với thừa kế theo di chúc, phải được lập bằng văn bản, nếu không lập được di chúc bằng văn bản thì có thể lập di chúc bằng miệng (Điều 627 Bộ luật dân sự 2015).
Quy định của pháp luật về hình thức để được hưởng quyền thừa kế
Đối với thừa kế theo pháp luật, cần phải có văn bản thỏa thuận có công chứng về việc phân chia di sản của các đồng thừa kế. Nếu có tranh chấp thừa kế thì theo quyết định của tòa án về phân chia di sản.
Các trường hợp được thừa kế theo pháp luật và theo di chúc gồm và thứ tự áp dụng hai trường hợp trên?
Đối với thừa kế theo di chúc thì theo ý chí, nguyện vọng của cá nhân khi lập di chúc, người thừa kế là cá nhân phải còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết. Trường hợp người thừa kế theo di chúc không là cá nhân thì phải tồn tại vào thời điểm mở thừa kế (Điều 613 bộ luật dân sự 2015).
Các trường hợp để hưởng thừa kế theo pháp luật bao gồm như sau:
- Một, không có di chúc;
- Hai, di chúc không hợp pháp;
- Ba, những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế;
- Bốn, những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản. (Điều 650 Bộ luật dân sự 2015).
Các trường hợp được thừa kế theo pháp luật và theo di chúc
Thừa kế theo di chúc được ưu tiên áp dụng trước. Thừa kế theo pháp luật chỉ được áp dụng khi rơi vào các trường hợp như phân tích ở trên.
Việc phân chia di sản và thừa kế thế vị trong hai trường hợp khác nhau như thế nào?
Phân chia di sản theo di chúc, được thực hiện theo Điều 659 Bộ luật dân sự 2015. Còn thừa kế theo pháp luật sẽ được áp dụng nếu các bên xảy ra tranh chấp và yêu cầu tòa án giải quyết thì áp dụng theo Điều 660 Bộ luật dân sự 2015.
Thừa kế theo di chúc thì không có thừa kế thế vị, Nhưng thừa kế theo pháp luật thì thừa kế thế vị được pháp luật quy định như sau: Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống (Điều 652 Bộ luật dân sự 2015).
Trên đây là thông tin về sự khác sau giữa thừa kế theo pháp luật và thừa kế theo di chúc. Pháp luật quy định rất cụ thể điều kiện, hình thức, áp dụng hai hình thức trên cụ thể. Trường hợp trong nội dung hoặc thông tin nêu trong nội dung tư vấn khiến quý khách chưa hiểu hết vấn đề hoặc có sự vướng ngại, thắc mắc, hãy liên hệ với Luật sư Phan Mạnh Thăng qua hotline 1900 63 63 87 để được tư vấn.
*Lưu ý: Nội dung tư vấn trên đây chỉ mang tính tham khảo. Tùy từng thời điểm và đối tượng khác nhau mà nội dung tư vấn trên có thể sẽ không còn phù hợp. Mọi thắc mắc, góp ý xin vui lòng liên hệ về email: chuyentuvanluat@gmail.com.
