Trong quá trình giải quyết tranh chấp đất đai, thủ tục xác định ranh giới đất là vấn đề rất quan trọng, giúp cho việc giải quyết của cơ quan có thẩm quyền được chính xác hơn và diễn ra nhanh chóng hơn. Thủ tục này sẽ được tiến hành như thế nào? Mời Quý bạn đọc cùng tham khảo bài tư vấn dưới đây.
Mục Lục
Ranh giới đất là gì?
Ranh giới đất đai là phần diện tích được ghi trong quyết định giao đất, cho thuê đất và được mô tả trong hồ sơ địa chính; được xác định bằng mốc giới cụ thể do cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao đất hoặc cho thuê đất thực hiện khi giao đất, cho thuê đất trên thực địa.
Ranh giới đất giữa các bất động sản liền kề được xác định như sau:
- Theo thỏa thuận hoặc theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;
- Theo tập quán hoặc theo ranh giới đã tồn tại từ 30 năm trở lên mà không có tranh chấp;
- Không được lấn, chiếm, thay đổi mốc giới ngăn cách, kể cả trường hợp ranh giới là kênh, mương, hào, rãnh, bờ ruộng;
- Mọi chủ thể có nghĩa vụ tôn trọng duy trì ranh giới chung.
Nguyên tắc cắm mốc để xác định ranh giới ngăn cách bất động sản liền kề:
- Chủ sở hữu bất động sản chỉ được dựng cột mốc, hàng rào, trồng cây, xây tường ngăn trên phần đất thuộc quyền sử dụng của mình;
- Các chủ sở hữu đất liền kề có thể thỏa thuận với nhau về việc dựng cột mốc, hàng rào, trồng cây, xây tường ngăn trên ranh giới để làm mốc ngăn cách giữa các bất động sản;
- Trường hợp mốc ranh giới chỉ do một bên tạo nên và được chủ sở hữu đất liền kề đồng ý thì mốc đó là sở hữu chung của cả hai; chi phí xây dựng cột mốc do bên tạo nên chi trả;
- Trường hợp mốc ranh giới chỉ do một bên tạo nên và không được chủ sở hữu đất liền kề đồng ý với lý do chính đáng, thì cột mốc đó phải được dỡ bỏ;
- Trường hợp mốc ranh giới là tường nhà chung thì không được trổ cửa sổ, lỗ thông khí hoặc đục tường, trừ trường hợp được chủ sở hữu bất động sản liền kề đồng ý;
- Trường hợp cây trồng là mốc giới chung, các bên có nghĩa vụ bảo vệ cây trồng đó, hoa lợi thu được từ cây trồng được chia đều, trừ khi có thỏa thuận khác.
Như vậy, các bên có thể thỏa thuận việc cắm mốc giới xác định ranh giới giữa hai thửa đất liền kề, trong trường hợp không thỏa thuận được, có thể thực hiện hòa giải ở cơ sở hoặc khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết.
Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp ranh giới đất đai
Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp ranh giới đất đai gồm các bước sau:
- Tự hòa giải.
- Hòa giải tại UBND cấp xã, được thực hiện trong thời hạn không quá 45 ngày, kể từ ngày nhận được đơn. Kết quả hòa giải phải được lập thành biên bản.
- Nếu việc hòa giải tại UBND cấp xã không thành thì các bên có quyền tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp để khởi kiện vụ án tại Tòa án có thẩm quyền hoặc yêu cầu UBND cấp huyện, cấp tỉnh giải quyết tranh chấp.
Thẩm quyền giải quyết tranh chấp theo quy định tại Luật Đất đai 2013 thì các cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai bao gồm:
- Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã có thẩm quyền giải quyết tranh chấp bằng con đường hòa giải tại cơ sở.
- Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và cấp huyện có thẩm quyền đối với trường hợp đương sự không có các giấy tờ liên quan đến đất đai và tranh chấp đó có một bên là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư nước ngoài và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
- Các trường hợp tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân và cộng đồng dân cư thì thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban cấp huyện.
- Ba là Tòa án nhân dân nếu đương sự nộp đơn khởi kiện.
Thủ tục xác định lại ranh giới tranh chấp đất đai
Xác định ranh giới tranh chấp khi thực hiện hòa giải tại cơ sở
- UBND cấp xã có trách nhiệm thẩm tra, xác minh, đo đạc, tìm hiểu nguyên nhân phát sinh tranh chấp, thu thập giấy tờ có liên quan do các bên cung cấp khi nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp Theo Điều 88 NĐ 43/2014/NĐ-CP.
- UBND cấp xã yêu cầu cán bộ địa chính thực hiện đo đạc, xác định ranh giới theo nguyên tắc xác định ranh giới và thủ tục đo đạc xác định ranh giới, sau đó lập báo cáo kết quả thẩm tra xác minh gửi cho UBND cấp xã để thực hiện giải.
- Trong trường hợp hòa giải thành mà có thay đổi hiện trạng về ranh giới sử dụng thì UBND cấp xã gửi biên bản hòa giải đến cơ quan có thẩm quyền để giải quyết.
- Trường hợp hòa giải không thành, theo Điều 203 Luật đất đai 2013 các bên có thể lựa chọn hoặc khởi kiện tại Tòa án hoặc nộp đơn yêu cầu UBND cấp huyện, cấp tỉnh giải quyết tranh chấp.
Trường hợp yêu cầu UBND cấp huyện, cấp tỉnh giải quyết tranh chấp
- Trường hợp các bên chọn UBND cấp huyện, cấp tỉnh làm nơi giải quyết tranh chấp, thì cơ quan tham mưu có trách nhiệm thẩm tra, xác minh vụ việc, thu thập chứng cứ, tài liệu, trích lục bản đồ,hồ sơ địa chính liên quan, lập biên bản kiểm tra hiện trạng đất tranh chấp.
- Nếu các bên không đồng ý với kết quả giải quyết tranh chấp thì có thể nộp đơn khiếu nại kết quả đó hoặc khởi kiện ra Tòa án.
Trường hợp khởi kiện tại Tòa án
Trường hợp hòa giải tại cơ sở không thành thì các bên có thể nộp đơn khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp. Trong trường hợp này có thể xác định ranh giới tranh chấp bằng hai cách:
- Thông qua yêu cầu bổ sung chứng cứ của Tòa án, Sở địa chính nhà đất hoặc Sở Tài nguyên và Môi trường đo đạc, xác định lại ranh giới tranh chấp đất đai.
- Thông qua yêu cầu của đương sự yêu cầu xem xét, thẩm định tại chỗ.
Theo đó, khi đương sự cảm thấy cần xác minh, điều tra hiện trường xảy ra sự việc tranh chấp. vd: xác minh cột giới tại hiện trường hoặc sử dụng rễ cây trong lòng đất làm mốc giới,… thì có thể nộp đơn yêu cầu xem xét, thẩm định tại chỗ.
Việc xem xét thẩm định tại chỗ là thủ tục do Thẩm phán tiến hành có sự chứng kiến của UBND cấp xã hoặc cơ quan, tổ chức nơi có đối tượng cần xem xét, thẩm định tại chỗ và tất cả các đương sự.
Việc xem xét, thẩm định tại chỗ phải được ghi thành biên bản và ghi rõ kết quả xem xét, thẩm định, mô tả rõ hiện trường, có chữ ký của những người tham gia việc xem xét, thẩm định.
Sau khi lập xong biên bản, người xem xét thẩm định phải yêu cầu người đại diện UBND cấp xã hoặc cơ quan, tổ chức nơi có đối tượng cần xem xét, thẩm định ký tên và đóng dấu xác nhận.
Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn của chúng tôi về việc xác định ranh giới đất đai và các vấn đề liên quan đến quá trình giải quyết tranh chấp đất đai tại cơ quan có thẩm quyền. Trường hợp Quý bạn đọc cần được giải đáp thêm các thông tin pháp lý về lĩnh vực đất đai và giải quyết tranh chấp, hãy liên hệ chúng tôi thông qua hotline 1900 63 63 87 để được tư vấn.
Xin cảm ơn./.
