Thủ tục giải quyết tranh chấp lao động bằng trọng tài

Thủ tục giải quyết tranh chấp lao động bằng trọng tài là một phương thức được pháp luật quy định để giải quyết mâu thuẫn. Việc lựa chọn phương thức giải quyết này phụ thuộc vào người lao động. Tuy nhiên, tranh chấp này phải giải quyết theo quy trình pháp luật quy định. Bài viết sẽ trình bày chi tiết về thời hiệu, hồ sơ, quy trình và các vấn đề pháp lý liên quan.

Các tranh chấp thuộc thẩm quyền của hội đồng trọng tài lao động

Hội đồng trọng tài lao động có thẩm quyền giải quyết các tranh chấp:

• Tranh chấp lao động cá nhân. 
• Tranh chấp lao động tập thể về quyền. 
• Tranh chấp lao động tập thể về lợi ích. 

Về nguyên tắc trước khi yêu cầu hội đồng trọng tài giải quyết tranh chấp thì phải thông qua thủ tục hòa giải bằng hòa giải viên lao động. Trừ trường hợp quy định tranh chấp lao động cá nhân tại khoản 1 Điều 188 Bộ luật Lao động 2019. 

Cơ sở pháp lý: Điều 187, 191 và 195 Bộ luật Lao động 2019. 

Thời hiệu yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động bằng trọng tài

Thời hiệu yêu cầu Hội đồng trọng tài lao động giải quyết tranh chấp lao động là 09 tháng kể từ ngày phát hiện ra hành vi mà bên tranh chấp cho rằng quyền hợp pháp của mình bị vi phạm.

Cơ sở pháp lý: Điều 190 và 194 Bộ luật Lao động 2019. 

Đơn và thành phần hồ sơ yêu cầu giải quyết tranh chấp bằng hội đồng trọng tài lao động

Người lao động cần chuẩn bị hồ sơ yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động bằng hội đồng trọng tài bao gồm:

• Đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động. 
• Bộ hồ sơ đã gửi yêu cầu hòa giải bằng hòa giải viên lao động. 
• Biên bản hòa giải lao động của hòa giải viên lao động (đối với trường hợp bắt buộc phải qua thủ tục hòa giải này). 
• Hợp đồng lao động, phụ lục hợp đồng (nếu có); sổ bảo hiểm xã hội,…
• Các văn bản làm việc, trao đổi giữa người lao động, người sử dụng lao động khi giải quyết tranh chấp.
• Căn cước công dân, hộ chiếu,… giấy tờ có giá trị pháp lý tương đương của người yêu cầu giải quyết tranh chấp. 
• Tài liệu, chứng cứ khác có giá trị chứng minh yêu cầu giải quyết. 

Người lao động cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ nội đến Hội đồng trọng tài có thẩm quyền. 

Thủ tục thụ lý và giải quyết tranh chấp lao động bằng trọng tài

Quy trình giải quyết tranh chấp lao động bằng trọng tài:

Bước 1: Người lao động chuẩn bị và nộp hồ sơ yêu cầu Hội đồng trọng tài giải quyết tranh 

Bước 2: Thành lập Ban trọng tài lao động

Trong thời hạn 07 ngày làm việc kể từ ngày nhận được yêu cầu giải quyết tranh chấp, Hội đồng trọng tài quyết định thành lập Ban trọng tài lao động. Ban trọng tài gồm 3 thành viên:

• Trưởng bản trọng tài: do hai trọng tài viên được các bên tranh chấp lựa chọn. 
• Hai trọng tài viên: do mỗi bên tranh chấp lựa chọn. 

Bước 3: Giải quyết tranh chấp

Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày thành lập, Ban trọng tài lao động có trách nhiệm:

Thứ nhất, tìm hiểu hồ sơ vụ việc, thu thập bằng chứng để đưa ra phương án giải quyết. 

Thứ hai, tiến hành tổ chức cuộc họp giải quyết tranh chấp lao động. Quy trình tổ chức họp như sau:

• Bước 1: Gửi giấy triệu tập người tham gia cuộc họp. Thời gian gửi ít nhất 05 ngày trước khi tổ chức cuộc họp.
• Bước 2: Các bên tranh chấp phải phản hồi cho Ban trọng tài lao động về việc tham gia phiên họp.
• Bước 3: Tham gia phiên họp theo thời gian và địa điểm trong giấy triệu tập. Ban trọng tài nêu rõ nội dung yêu cầu giải quyết của các bên và tiến hành giải quyết tranh chấp. 

Thứ ba, kết thúc phiên họp Ban trọng tài ra quyết định giải quyết tranh chấp lao động. Quyết định này phải gửi cho các bên tranh chấp. 

Cơ sở pháp lý: Chương XIV Bộ luật Lao động 2019 và Chương XI Nghị định 145/2020/NĐ-CP.  

Trường hợp một trong các bên không thi hành quyết định giải quyết tranh chấp của ban trọng tài lao động 

Pháp luật chưa quy định giá trị pháp lý ràng buộc thực hiện quyết định giải quyết tranh chấp được Ban trọng tài lao động ban hành. Cũng như quyết định giải quyết tranh chấp trong trường hợp này không có giá trị chung thẩm. Vì vậy, khi không thực hiện quyết định giải quyết tranh chấp thì một trong các bên có quyền khởi kiện ra Tòa án. 

Ngoài ra, đối với quyết định giải quyết tranh chấp lao động tập thể về lợi ích tại nơi tại nơi sử dụng lao động không được đình công của Ban trọng tài lao động mà các bên không thực hiện thì bên còn lại có quyền yêu cầu Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh giải quyết vụ việc tranh chấp. Nội dung này quy định tại Điều 107 Nghị định 145/2020/NĐ-CP. 

Căn cứ nội dung trên cho thấy sự hạn chế của việc thi hành kết quả giải quyết tranh chấp lao động bằng Hội đồng trọng tài. Vì vậy, trường hợp người lao động không hòa giải thành bằng hòa giải viên lao động thì nên trực tiếp khởi kiện ra Tòa án có thẩm quyền. 

Câu hỏi liên quan giải quyết tranh chấp lao động bằng trọng tài

Có bắt buộc hòa giải trước khi yêu cầu giải quyết tranh chấp bằng trọng tài không?

Hòa giải tranh chấp qua hòa giải viên lao động là thủ tục bắt buộc trước khi yêu cầu giải quyết bằng Hội đồng trọng tài và Tòa án. Tuy nhiên, đối với các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 188 Bộ luật Lao động 2019 thì không bắt buộc hòa giải bằng hòa giải viên. 

Thời hiệu yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động cá nhân là bao lâu?

Căn cứ Điều 190 Bộ luật Lao động 2019 quy định thời hiệu giải quyết tranh chấp lao động như sau:

• Hòa giải viên lao động:  06 tháng kể từ ngày phát hiện ra hành vi mà bên tranh chấp cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị vi phạm.
• Hội đồng trọng tài lao động: 09 tháng kể từ ngày phát hiện ra hành vi mà bên tranh chấp cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị vi phạm.
• Tòa án: 01 năm kể từ ngày phát hiện ra hành vi mà bên tranh chấp cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị vi phạm.

Khác biệt lớn nhất giữa giải quyết tranh chấp lao động tại Tòa và trọng tài là gì?

Quyết định của Tòa án có giá trị bắt buộc thi hành, có thể cưỡng chế. Trong khi đó, quyết định của Hội đồng trọng tài lao động chưa được luật xác định là chung thẩm, nên bên không đồng ý có thể tiếp tục khởi kiện ra Tòa. Ngoài ra, Tòa án có quy trình xét xử công khai, nghiêm ngặt và chịu sự giám sát chặt chẽ, trong khi trọng tài thường giải quyết nội bộ, ít tốn kém thời gian nhưng hiệu lực thi hành chưa rõ ràng.

Có thể vừa yêu cầu trọng tài, vừa khởi kiện tại Tòa không?

Theo nguyên tắc tố tụng dân sự, một tranh chấp chỉ được giải quyết bởi một cơ quan có thẩm quyền tại một thời điểm. Nếu đã yêu cầu trọng tài lao động giải quyết, thì chỉ khi có kết luận hoặc quyết định từ chối giải quyết hoặc giải quyết không đúng pháp luật mới được khởi kiện tại Tòa án. Nếu đã khởi kiện tại Tòa thì không được chuyển qua trọng tài nữa. Trường hợp cả hai cùng giải quyết một lúc thì Tòa án sẽ trả lại đơn hoặc đình chỉ vụ án để tránh chồng chéo, mâu thuẫn.

Dịch vụ luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp lao động bằng trọng tài

Để đảm bảo quyền lợi tối đa và tránh rủi ro pháp lý, người lao động hoặc người sử dụng lao động nên nhờ sự hỗ trợ từ luật sư chuyên về lao động. Dịch vụ luật sư sẽ hỗ trợ:

• Tư vấn phương án giải quyết tranh chấp lao động phù hợp.
• Soạn thảo đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động gửi Hội đồng trọng tài. 
• Tư vấn chuẩn bị hồ sơ yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động gửi cơ quan có thẩm quyền.
• Đại diện tham gia làm việc với Hội đồng trọng tài hoặc Tòa án.
• Hỗ trợ thu thập, bổ sung chứng cứ hợp pháp.
• Tư vấn, hướng dẫn thi hành quyết định hoặc bản án lao động.

Giải quyết tranh chấp lao động bằng trọng tài là một lựa chọn hợp pháp nhưng còn nhiều hạn chế trong thực tiễn áp dụng. Các bên cần cân nhắc kỹ về hiệu lực thi hành và tính ràng buộc của quyết định trọng tài lao động. Trong nhiều trường hợp, khởi kiện tại Tòa án vẫn là giải pháp hiệu quả và đảm bảo quyền lợi hơn. Để được tư vấn cụ thể và hỗ trợ chuyên sâu, bạn nên liên hệ luật sư có kinh nghiệm trong lĩnh vực lao động. Hãy liên hệ Chuyên tư vấn luật qua hotline 1900636387 để được hỗ trợ pháp lý.