Tố giác hình sự khi người vay không trả tiền khi hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự. Trong thực tế, không ít trường hợp người vay cố tình không trả tiền dù đã đến hạn cam kết rõ ràng. Việc tố giác hành vi này cần dựa trên căn cứ pháp luật và dấu hiệu của tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Người cho vay cần hiểu rõ khi nào có thể tố giác hình sự để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình. Bài viết này Chuyên tư vấn luật giải đáp chi tiết nội dung này.
Mục Lục
Cần làm rõ yếu tố gian dối và mục đích chiếm đoạt tài sản của người vay
Người cho vay cần làm rõ hành vi gian dối nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản bằng hình thức vay tiền của bên vay. Việc chứng minh hành vi này để xác lập căn cứ xác định dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự. Theo đó, hành vi vay tiền không trả có thể tố giác về:
- Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017.
- Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo Điều 175 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017.
Các thông tin giả, không đúng sự thật khi xác lập hợp đồng vay
Một trong những dấu hiệu quan trọng của hành vi vay tiền không trả có dấu hiệu hình sự là việc người vay sử dụng thủ đoạn gian dối để người cho vay tin tưởng và cho vay. Các hành vi điển hình như:
- Giả mạo giấy tờ tùy thân, cung cấp thông tin cá nhân không chính xác.
- Cung cấp tài sản bảo đảm không tồn tại, đã thế chấp, không thuộc sở hữu.
- Tự xưng là người có chức vụ, địa vị xã hội cao để tạo lòng tin vay tiền.
- Dựng lên dự án, kế hoạch kinh doanh ảo nhằm mục đích vay vốn chiếm đoạt.
- Sử dụng người thứ ba đóng giả là người bảo lãnh, đối tác … để tạo dựng lòng tin.
- Các hành vi khác nhằm tạo lòng tin, uy tín,.. dẫn đến người cho vay tin tưởng và thực hiện giao dịch vay.
Hành vi cung cấp thông tin giả, không đúng sự thật khi xác lập hợp đồng vay là một trong những dấu hiệu của tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản và lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.
Mục đích thực hiện giao dịch vay không đúng như lúc giao kết
Khi thực hiện giao kết hợp đồng vay các bên thỏa thuận về mục đích vay. Người vay phải thực hiện đúng mục đích đã thỏa thuận. Một số dấu hiệu sử dụng tiền vay không đúng mục đích như:
- Nhận tiền thì sử dụng vào các mục đích cá nhân trái với thỏa thuận.
- Không đầu tư vào hoạt động kinh doanh như đã cam kết mà dùng để trả nợ, đánh bạc, mua sắm …
- Sử dụng tiền vay vào mục đích bất hợp pháp dẫn đến không có khả năng thanh toán.
Việc sử dụng tiền vay không đúng mục đích là một trong các dấu hiệu cấu thành Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo Điều 175 Bộ luật Hình sự 2015.
Lỗi cố ý chiếm đoạt tài sản từ giao dịch vay
Trong hợp đồng vay, người vay có nghĩa vụ thanh toán tiền lãi (nếu có) và tiền vay theo thỏa thuận. Thực tế, nhiều trường hợp người vay không thực hiện đúng thỏa thuận này vì nhiều lý do khác nhau. Khi đó, người cho vay cần xác định người vay có rơi vào trường hợp thật sự không có khả năng thanh toán hay không để xác định. Lỗi cố ý trong việc người vay:
- Có khả năng thanh toán khoản vay nhưng họ cố tình không thực hiện.
- Biết rõ không có khả năng trả nhưng vẫn dùng thủ đoạn để vay tiền.
Lối là một trong 4 yếu tố cấu thành tội phạm, vì vậy để xác định hành vi vay tiền không trả có bị truy cứu hình sự hay không thì cần xem xét chi tiết yếu tố này.
Các chứng cứ cần thu thập để chứng minh việc chiếm đoạt
Người tố giác cần thu thập tài liệu, chứng cứ chứng minh hành vi có dấu hiệu cấu thành tôi lừa đảo chiếm đoạt tài sản hoặc lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản của người vay. Căn cứ hồ sơ tài liệu người tố giác cung cấp, cơ quan có thẩm quyền tiến hành xác minh, kiểm tra nội dung tố giác. Các chứng cứ cần thu thập có thể là chứng cứ trực tiếp hoặc gián tiếp.
Chứng cứ trực tiếp
Chứng cứ trực tiếp khi tố giác hành vi vay không trả là những chứng cứ có giá trị trực tiếp chứng minh hành vi thủ đoạn gian dối, có khả năng nhưng không thanh toán nhằm chiếm đoạt tài sản của người cho vay. Một số chứng cứ có giá trị chứng minh trực tiếp như:
- Giấy vay tiền, hợp đồng vay có chữ ký và nội dung rõ ràng;
- Chứng từ chuyển khoản, biên nhận giao tiền;
- Tin nhắn, email, ghi âm cuộc gọi về việc vay, cam kết trả;
- Hóa đơn, tài liệu chứng minh mục đích vay là giả tạo;
- Tài liệu chứng minh giá trị tài sản mà người vay sở hữu;
- Giấy tờ tùy thân giả, tài sản thế chấp không có thật.
Chứng cứ gián tiếp
Chứng cứ gián tiếp là những chứng cứ có giá trị hỗ trợ các chứng cứ trực tiếp để làm rõ tình tiết nhất định. Một số chứng cứ có giá trị chứng minh gián tiếp như:
- Lời khai của người làm chứng: người chứng kiến việc vay, giao nhận tiền;
- Sao kê tài khoản ngân hàng, thể hiện dòng tiền bị sử dụng sai mục đích;
- Tài liệu từ cơ quan điều tra hoặc các vụ việc tương tự;
- Bằng chứng người vay bỏ trốn, thay đổi chỗ ở không khai báo;
- Thông tin từ người cho vay khác cũng bị chiếm đoạt.
>> Xem thêm: Quy trình xử lý đơn thư tố giác tội phạm của cơ quan công an điều tra
Hướng dẫn tố giác hành vi vay tiền không trả
Người cho vay có quyền tố giác hành vi vay tiền không trả khi có căn cứ xác định hành vi này có dấu hiệu của tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản hoặc lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Người tố giác cần chuẩn bị hồ sơ tố giác bao gồm:
- Đơn tố giác.
- Hợp đồng, văn bản thỏa thuận về việc vay tài sản.
- Thông tin giao nhận tiền, chuyển khoản tiền cho vay, thanh toán lãi vay,…
- Tài liệu chứng minh khả năng thanh toán; chứng minh việc sử dụng tiền vay không đúng mục đích,..
- Tài liệu, chứng cứ khác chứng minh việc lừa dối nhằm chiếm đoạt tài sản của bên vay.
Người tố giác nộp hồ sơ đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết tố giác thông qua: trực tiếp hoặc qua bưu điện. Cơ quan có thẩm quyền giải quyết có thể là:
- Cơ quan công an.
- Viện kiểm sát nhân dân.
Tùy vào giá trị tài sản bị chiếm đoạt mà thẩm quyền có thể thuộc cơ quan cấp xã/khu vực hoặc cơ quan cấp tỉnh.
>> Xem thêm: Hướng dẫn tố giác tội phạm khi không còn công an cấp huyện
Câu hỏi liên quan
Đơn tố giác hành vi vay tiền không trả cần những nội dung gì?
Một đơn tố giác cần trình bày rõ:
- Thông tin người tố giác, người bị tố giác.
- Thời gian – địa điểm xảy ra vụ việc.
- Hành vi cụ thể của người vay có dấu hiệu lừa đảo hoặc lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.
- Làm rõ hành vi đáp ứng các yếu tố cấu thành tôi phạm.
Đồng thời, kèm theo các tài liệu như hợp đồng vay, chứng từ chuyển tiền, tin nhắn, lời khai nhân chứng,… Việc trình bày rõ ràng, mạch lạc và kèm chứng cứ là điều kiện cần thiết để cơ quan công an thụ lý.
Sau khi nộp đơn tố giác, bao lâu thì được giải quyết?
Theo quy định tại Điều 147 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận được tố giác, cơ quan có thẩm quyền phải kiểm tra, xác minh và ra quyết định giải quyết. Trường hợp phức tạp có thể gia hạn thêm, nhưng tối đa không quá 2 tháng. Trong thời gian đó, cơ quan điều tra có thể triệu tập người tố giác, người bị tố giác và người liên quan để làm rõ.
Giá trị bao nhiêu thì đủ điều kiện khởi tố hình sự đối với hành vi vay không trả tiền?
Theo Điều 174 và 175 Bộ luật Hình sự 2015, hành vi lừa đảo hoặc lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản có thể bị xử lý hình sự khi tài sản chiếm đoạt có giá trị từ 2 triệu đồng trở lên. Trường hợp dưới 2 triệu nhưng gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính vẫn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Người vay trả được một phần thì có bị tố giác không?
Nếu người vay trả một phần tiền và có thiện chí trả tiếp nhưng tạm thời mất khả năng thanh toán thì chưa đủ yếu tố xử lý hình sự. Tuy nhiên, nếu người vay chỉ trả một phần để che giấu ý đồ chiếm đoạt, sau đó bỏ trốn hoặc không còn liên hệ thì có thể bị tố giác và xử lý theo pháp luật hình sự.
Luật sư tư vấn tố giác hành vi vay tiền không trả
Với những trường hợp có dấu hiệu hình sự, việc chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và đúng pháp luật là rất quan trọng. Chuyên tư vấn luật cung cấp dịch vụ:
- Tư vấn phân biệt tranh chấp dân sự với hành vi hình sự;
- Hướng dẫn, soạn thảo đơn tố giác theo đúng quy định pháp luật;
- Đại diện làm việc với công an, thu thập chứng cứ, hỗ trợ quá trình điều tra;
- Tư vấn đòi lại tiền thông qua tố tụng dân sự hoặc tố giác hình sự, tùy trường hợp;
- Đồng hành cùng thân chủ bảo vệ quyền lợi xuyên suốt quá trình giải quyết.
Tố giác hình sự khi người vay không trả tiền cần căn cứ vào hành vi gian dối và mục đích chiếm đoạt tài sản. Nếu người vay có dấu hiệu lợi dụng lòng tin để vay rồi cố tình không trả thì nên tiến hành tố giác sớm. Việc chuẩn bị chứng cứ, tài liệu rõ ràng sẽ giúp cơ quan điều tra xử lý đúng người, đúng hành vi phạm tội. Nếu bạn cần tư vấn tố giác hành vi lừa đảo vay tiền, hãy liên hệ luật sư để được hỗ trợ hiệu quả và kịp thời. Hãy liên hệ Chuyên tư vấn luật qua hotline 1900636387 để được hỗ trợ pháp lý chuyên sâu.
