Thủ tục áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh

Thủ tục áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh là một trong những thủ tục được áp dụng khá phổ biến trong vụ án hình sự và nhận được sự quan tâm của nhiều bạn đọc. Cùng với hình phạt và án tích, BIỆN PHÁP TƯ PHÁP là một hình thức trách nhiệm hình sự mà người phạm tội có thể phải gánh chịu khi thực hiện hành vi phạm tội. Quý bạn đọc quan tâm có thể tham khảo bài viết dưới đây của chúng tôi về các quy định của pháp luật về biện pháp tư pháp.

Thủ tục tố tụng hình sự

Các quy định về biện pháp tư pháp

Biện pháp tư pháp là các BIỆN PHÁP HÌNH SỰ được quy định trong Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017) – BLHS, do các cơ quan tư pháp áp dụng đối với người có hành vi nguy hiểm cho xã hội, có tác dụng hỗ trợ hoặc thay thế cho hình phạt.

Bắt buộc chữa bệnh

Tuy biện pháp tư pháp và hình phạt có nhiều điểm tương đồng, những xét về bản chất pháp lý, biện pháp tư pháp không phải là hình phạt mà là các biện pháp tư pháp hình sự được Bộ luật Hình sự hiện hành quy định để có thể áp dụng đối với người có hành vi nguy hiểm cho xã hội. Việc áp dụng các biện pháp tư pháp KHÔNG GÂY ÁN TÍCH cho người bị áp dụng.

Biện pháp tư pháp có khả năng hỗ trợ hình phạt trong việc giáo dục người phạm tội hoặc trong nhiều trường hợp có thể thay thế hình phạt giúp việc giải quyết vụ án hình sự được nhanh chóng, tiết kiệm hơn.

Các biện pháp tư pháp ngày nay bao gồm:

• Tịch thu vật, tiền trực tiếp liên quan đến tội phạm
• Trả lại tài sản, sửa chữa hoặc bồi thường thiệt hại
• Buộc công khai xin lỗi
• Bắt buộc chữa bệnh
• Giáo dục tại xã, phường, thị trấn (áp dụng cho người chưa thành niên phạm tội)
• Đưa vào trường giáo dưỡng (áp dụng cho người chưa thành niên phạm tội).

Biện pháp bắt buộc chữa bệnh là gì? Ý nghĩa

BIỆN PHÁP BẮT BUỘC CHỮA BỆNH là biện pháp tư pháp áp dụng đối với người có hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần hoặc một bệnh tật khác làm mất khả năng nhận thức hoặc mất khả năng điều khiển hành vi của mình.

Biện pháp bắt buộc chữa bệnh xuất phát từ chính sách nhân đạo của Nhà nước, nhiệm vụ của các cơ sở điều trị chuyên khoa.

Các biện pháp này cũng nhằm PHÒNG NGỪA khả năng gây thiệt hại cho trật tự, an toàn xã hội của người không có năng lực trách nhiệm hình sự.

Điều kiện áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh

Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần theo Điều 21 Bộ luật Hình sự hiện hành phải thực hiện biện pháp bắt buộc chữa bệnh, cụ thể là trong các trường hợp như sau:

• Người phạm tội trong khi đang có năng lực trách nhiệm hình sự, nhưng trước khi bị kết án bị mắc bệnh tới mức mất khả năng điều khiển hành vi. Chỉ sau khi được chữa khỏi bệnh, người đó mới có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
• Người đang chấp hành án bị mắc bệnh tới mức mất khả năng nhận thức hoặc mất khả năng điều khiển hành vi. Chỉ sau khi được chữa bệnh, người đó mới phải tiếp tục chấp hành hình phạt.

Thẩm quyền, thủ tục áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh

Giai đoạn điều tra

Giai đoạn điều tra trong tố tụng hình sự được thực hiện bởi cơ quan điều tra.

Trong quá trình điều tra, khi có nghi ngờ người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội không có khả năng nhận thức, làm chủ hành vi cũng như không có năng lực trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật hình sự, cơ quan điều tra phải tiến hành trưng cầu giám định pháp y tâm thần.

Sau khi có kết luật giám định pháp y tâm thần mà kết luận cho thấy bị can mắc bệnh tâm thần hoặc bệnh khác làm mất khả năng nhận thức, khả năng làm chủ hành vi thì Cơ quan điều tra đề nghị Viện kiểm sát cùng cấp xem xét, quyết định áp dụng biện pháp BẮT BUỘC CHỮA BỆNH.

Nếu Viện kiểm sát ra quyết định áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh thì Cơ quan điều tra phải ra quyết định tạm đình chỉ hoặc đình chỉ điều tra đối với bị can.

Giai đoạn truy tố

Giai đạn truy tố trong tố tụng hình sự được thực hiện bởi Viện kiểm sát Nhân dân.

Trong giai đoạn truy tố, sau khi nhận được hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra, nếu có căn cứ cho rằng bị can không có năng lực trách nhiệm hình sự thì Viện kiểm sát tiến hành trưng cầu giám định pháp y tâm thần.

Tùy thuộc vào kết quả của giám định pháp y tâm thần mà Viện kiểm sát có thể ra một trong các quyết định sau:

• Tạm đình chỉ vụ án và áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh
• Đình chỉ vụ án và áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh
• Trả hồ sơ để điều tra bổ sung
• Truy tố bị can trước Tòa án.

Giai đoạn xét xử

Giai đoạn xét xử trong tố tụng hình sự thuộc thẩm quyền tiến hành của Tòa án Nhân dân.

Sau khi thụ lý vụ án, nếu có căn cứ cho rằng bị can, bị cáo không có năng lực trách nhiệm hình sự thì Tòa án tiến hành trưng cầu giám định pháp y tâm thần

Tùy thuộc vào kết quả giám định mà Tòa án có thể ra một trong những quyết định sau:

• Quyết định tạm đình chỉ hoặc đình chỉ vụ án và áp dụng các biện pháp bắt buộc chữa bệnh
• Trả hồ sơ để điều tra lại hoặc điều tra bổ sunh
• Miễn trách nhiệm hình sự hoặc miễn hình phạt và áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh.
• Đưa vụ án ra xét xử

Giai đoạn chấp hành hình phạt tù

Khi có căn cứ cho rằng người đang chấp hành hình phạt tù mắc bệnh tâm thần hoặc một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc mất khả năng làm chủ hành vi của mình, thì Trại giam, Trại tạm giam, Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh đề nghị Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh hoặc Chánh án Tòa án quân sự cấp quân khu nơi người bị kết án chấp hành hình phạt trưng cầu giám định pháp y.

Tùy thuộc vào kết quả giám định, Chánh án Tòa án Nhân dân cấp tỉnh hoặc Chánh án Tòa án quân sự cấp quân khu nơi người bị kết án chấp hành hình phạt ra quyết định tạm đình chỉ chấp hành hình phạt tù và áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh.

Người bị áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh phải tiếp tục chấp hành hình phạt sau khi khỏi bệnh.

Đình chỉ thi hành biện pháp bắt buộc chữa bệnh

Sau khi khỏi bệnh, người đứng đầu cơ sở bắt buộc chữa bệnh tâm thần thông báo cho cơ quan đã đề nghị áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh để yêu cầu tiến hành trưng cầu giám định lại tình trạng bệnh của người đó.

Dựa vào kết quả giám định mà chủ thể có thẩm quyền ra quyết định đình chỉ thi hành biện pháp bắt buộc chữa bệnh

Thẩm quyền đình chỉ thi hành biện pháp bắt buộc chữa bệnh:

• Cơ quan đề nghị áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh
• Viện Kiểm sát đã ra quyết định thi hành biện pháp bắt buộc chữa bệnh
• Tòa án đã ra quyết định áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh

Với đội ngũ luật sư chuyên nghiệp, dày dặn kinh nghiệm trong lĩnh vực hình sự, Long Phan PMT xin hỗ trợ quý khách hàng trong các công việc sau:

• Tư vấn quy định của pháp luật về biện pháp bắt buộc chữa bệnh
• Tư vấn quy định của pháp luật về biện pháp tư pháp
• Soạn thảo, chuẩn bị, nộp văn bản đến cơ quan có thẩm quyền
• Đại diện theo ủy quyền trong các công việc tố tụng tại Tòa án.

Trên đây là bài viết của chúng tôi về thủ tục áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh. Nếu còn có thắc mắc về thủ tục này hoặc cần luật sư hình sự tư vấn, quý bạn đọc xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua hotline:1900636387 để được tư vấn cụ thể, chi tiết và rõ ràng hơn. Xin cảm ơn!